tortul kayaçlar nedir

Tortul Kayaçlar

Tortul kayaçlar, tortul malzemelerin birikmesi ve sıkışmasıyla oluşan kayaçlardır. Tortul malzemeler, kaya parçaları, mineraller, organik maddeler ve kimyasal çökeltiler olabilir. Tortul kayaçlar, Dünya’nın yüzeyinin yaklaşık %75’ini kaplar ve çeşitli şekillerde oluşabilirler.

Tortul Kayaçların Oluşumu

Tortul kayaçlar, üç ana süreçle oluşur:

  • Erozyon: Erozyon, kayaçların hava, su ve buz gibi doğal kuvvetler tarafından aşınmasıdır. Erozyon sonucu oluşan tortul malzemeler, akarsular, buzullar ve rüzgar tarafından taşınır.
  • Çökelme: Çökelme, tortul malzemelerin bir yerde birikmesidir. Çökelme, akarsuların deltalarında, göllerde, denizlerde ve okyanuslarda meydana gelir.
  • Diyajenez: Diyajenez, tortul malzemelerin sıkışması ve sertleşmesidir. Diyajenez, tortul malzemelerin üzerine yeni tortul malzemelerin birikmesiyle veya tortul malzemelerin yeraltı suları tarafından kimyasal olarak değiştirilmesiyle meydana gelir.

Tortul Kayaçların Çeşitleri

Tortul kayaçlar, oluşum biçimlerine göre üç ana gruba ayrılır:

  • Kırıntılı Tortul Kayaçlar: Kırıntılı tortul kayaçlar, kaya parçalarının birikmesiyle oluşur. Kırıntılı tortul kayaçlara örnek olarak kumtaşı, silttaşı ve çamur taşı verilebilir.
  • Kimyasal Tortul Kayaçlar: Kimyasal tortul kayaçlar, kimyasal çökeltilerin birikmesiyle oluşur. Kimyasal tortul kayaçlara örnek olarak kireçtaşı, dolomit ve kaya tuzu verilebilir.
  • Organik Tortul Kayaçlar: Organik tortul kayaçlar, organik maddelerin birikmesiyle oluşur. Organik tortul kayaçlara örnek olarak kömür, petrol ve doğal gaz verilebilir.

Tortul Kayaçların Önemi

Tortul kayaçlar, birçok yönden önemlidir. Tortul kayaçlar, petrol, doğal gaz ve kömür gibi enerji kaynaklarının ana kaynağıdır. Tortul kayaçlar ayrıca, inşaat malzemeleri, seramik malzemeleri ve cam malzemeleri gibi birçok endüstriyel ürünün üretiminde kullanılır. Tortul kayaçlar, ayrıca, yeraltı suyu kaynaklarının ana kaynağıdır.

Tortul Kayaçların Yaşı

Tortul kayaçların yaşı, içinde bulunan fosiller kullanılarak belirlenir. Fosiller, geçmişte yaşamış canlıların kalıntılarıdır. Tortul kayaçlarda bulunan fosiller, kayaçların oluştuğu dönemi belirlemek için kullanılır.

Tortul Kayaçların Dağılımı

Tortul kayaçlar, Dünya’nın yüzeyinin yaklaşık %75’ini kaplar. Tortul kayaçlar, genellikle, kıtaların kenarlarında ve okyanusların tabanlarında bulunur. Tortul kayaçlar, ayrıca, dağların yamaçlarında ve vadilerde de bulunabilir.

Tortul Kayaçların Kullanımı

Tortul kayaçlar, birçok yönden kullanılır. Tortul kayaçlar, petrol, doğal gaz ve kömür gibi enerji kaynaklarının ana kaynağıdır. Tortul kayaçlar ayrıca, inşaat malzemeleri, seramik malzemeleri ve cam malzemeleri gibi birçok endüstriyel ürünün üretiminde kullanılır. Tortul kayaçlar, ayrıca, yeraltı suyu kaynaklarının ana kaynağıdır.


Yayımlandı

kategorisi