Borsada Devre Kesici Uygulaması Nedir?
Borsada devre kesici uygulaması, belirli bir süre içinde borsa endeksinin belirli bir oranda düşmesi veya yükselmesi durumunda otomatik olarak işlemlerin durdurulmasıdır. Bu uygulama, ani ve aşırı fiyat hareketlerinin önüne geçmek ve yatırımcıları korumak amacıyla kullanılır.
Devre kesici uygulaması, ilk olarak 1987 yılında ABD’de yaşanan “Kara Pazartesi” olayından sonra getirilmiştir. Bu olayda, Dow Jones Endeksi tek bir günde %22,6 düşmüş ve bu durum küresel bir mali krize yol açmıştır. Devre kesici uygulaması, bu tür olayların tekrar yaşanmasını önlemek için tasarlanmıştır.
Devre kesici uygulaması, genellikle iki seviyeli olarak çalışır. İlk seviyede, borsa endeksi belirli bir oranda düştüğünde işlemler 15 dakika süreyle durdurulur. İkinci seviyede ise, borsa endeksi daha da fazla düştüğünde işlemler 30 dakika süreyle durdurulur. Bazı borsalarda, üçüncü bir seviye de olabilir ve bu seviyede işlemler 60 dakika süreyle durdurulur.
Devre kesici uygulaması, genellikle aşağı yönlü fiyat hareketleri için kullanılır. Ancak, bazı borsalarda yukarı yönlü fiyat hareketleri için de devre kesici uygulaması olabilir. Bu durumda, borsa endeksi belirli bir oranda yükseldiğinde işlemler durdurulur.
Devre kesici uygulaması, yatırımcıları korumak için önemli bir araçtır. Bu uygulama, ani ve aşırı fiyat hareketlerinin önüne geçerek yatırımcıların zarar görmesini önler. Ayrıca, devre kesici uygulaması, piyasalarda güven ortamının sağlanmasına da yardımcı olur.
Devre Kesici Uygulamasının Avantajları
- Ani ve aşırı fiyat hareketlerinin önüne geçer.
- Yatırımcıları korumak için önemli bir araçtır.
- Piyasalarda güven ortamının sağlanmasına yardımcı olur.
- Piyasalarda istikrar sağlar.
- Yatırımcıların panik yapmasını önler.
- Piyasalarda manipülasyon yapılmasını önler.
Devre Kesici Uygulamasının Dezavantajları
- Bazı yatırımcıların işlem yapmasını engelleyebilir.
- Piyasalarda likiditeyi azaltabilir.
- Piyasalarda oynaklığı artırabilir.
- Piyasalarda belirsizlik yaratabilir.
- Yatırımcıların güvenini zedeleyebilir.
Devre Kesici Uygulamasının Türkiye’deki Durumu
Türkiye’de devre kesici uygulaması, 2001 yılında getirilmiştir. Bu uygulama, Borsa İstanbul tarafından yönetilir. Devre kesici uygulaması, BIST 100 endeksi için geçerlidir.
BIST 100 endeksi, tek bir günde %10 düştüğünde işlemler 15 dakika süreyle durdurulur. BIST 100 endeksi, tek bir günde %20 düştüğünde işlemler 30 dakika süreyle durdurulur. BIST 100 endeksi, tek bir günde %30 düştüğünde işlemler 60 dakika süreyle durdurulur.
Devre kesici uygulaması, Türkiye’de yatırımcıları korumak için önemli bir araçtır. Bu uygulama, ani ve aşırı fiyat hareketlerinin önüne geçerek yatırımcıların zarar görmesini önler. Ayrıca, devre kesici uygulaması, piyasalarda güven ortamının sağlanmasına da yardımcı olur.
Sonuç
Devre kesici uygulaması, borsada ani ve aşırı fiyat hareketlerinin önüne geçmek ve yatırımcıları korumak için kullanılan önemli bir araçtır. Bu uygulama, genellikle iki seviyeli olarak çalışır ve ilk seviyede işlemler 15 dakika süreyle, ikinci seviyede ise işlemler 30 dakika süreyle durdurulur. Bazı borsalarda, üçüncü bir seviye de olabilir ve bu seviyede işlemler 60 dakika süreyle durdurulur. Devre kesici uygulaması, yatırımcıları korumak için önemli bir araçtır, ancak bazı dezavantajları da vardır.