İngilizce-Türkçenin Gizli Dünyasına Bir Yolculuk: “Sus Be” Deyişinden Doğumuna
İnternetin engin bilgi denizinde gezinirken, sıklıkla karşımıza çıkan ve günlük dilimizde sıklıkla kullandığımız bazı kelimelerin veya deyimlerin kökenleri hakkında merak ederiz. Bu merak, özellikle dillerin birbirlerini karşılıklı beslediği ve kelime hazinelerine yeni girdiler kazandırdığı durumlardayken iyice alevlenir.
İngilizce ve Türkçe de bu karşılıklı alışverişten nasibini almış iki dildir. Yüzyıllar boyunca, bu iki dil birbirleriyle temas halinde olmuştur ve bu temas sonucunda kelime alışverișinde bulunmuşlardır. Bu kelime alışverişinde, bir dildeki bir kelimenin diğer dile doğrudan aktarılması yoluyla oluşan alıntı kelimeler önemli bir yere sahiptir.
Alıntı kelimeler, bir dilden diğerine geçerken genellikle sesbilimsel ve yazılışsal değişikliklere uğrarlar. Bunun nedeni, dillerin kendi içlerindeki ses envanterleri ve yazılış kurallarından kaynaklanır. Bu değişiklikler, alıntı kelimenin orijinal halinden zamanla evrilmesine ve yeni dildeki formuna bürünmesine yol açar.
İngilizce ve Türkçe arasındaki alıntı kelimeler de bu değişimlerden nasibini almıştır. Örneklere bakacak olursak; Türkçe’deki “pazar” kelimesi, Farsça’dan alıntıdır ve orijinal hali “bāzār”dır. Benzer şekilde, Türkçe’deki “çay” kelimesi de Moğolca’dan alıntıdır ve orijinal hali “çay”dır.
İngilizce’den Türkç eye geçen alıntı kelimeler de oldukça yaygındır. Örneklere bakacak olursak; Türkçe’deki “bilgisayar” kelimesi, “computer” kelimesinden alıntıdır. Benzer şekilde, Türkçe’deki “internet” kelimesi de “internet” kelimesinden alıntıdır.
Bu karşılıklı kelime alışverişinde, bazen de bir dildeki bir kelime veya deyim, diğer dilde doğrudan bir karşılık bulamayabilir. Bu durumda, o kelime veya deyim, diğer dilde bir karşılık yaratmak için yeniden yorumlanır ve yeni bir kelime veya deyim ortaya çıkar.
İngilizce’deki “shut up” deyimi de bu yeniden yorumlama örneklerinden biridir. Bu deyim, Türkçe’ye “Sus be!” şeklinde geçmiştir. “Sus be!” deyimi, “shut up” deyimindeki “shut” (kapatmak) ve “up” (yukari) kelimelerinden esinlenerek yaratılmıştır. Ancak, “Sus be!” deyimi, “shut up” deyimindeki kadar kaba bir anlama gelmemektedir.
“Sus be!” deyimi, Türkç e’de genellikle birini susturmak veya sözünü kesmek istediğimizde kullanılır. Bu deyim, genellikle arkadaşlar veya aile üyelerine karşı kullanılır ve içinde bir samimi ve şakacı bir üslub barındırır.
“Sus be!” deyimini günlük yaşamda sıklıkla duymak mümkündür. Örneklere bakacak olursak;
- Bir arkadaşınız sürekli sözünüzü keserek sizi dinlemediğinde, “Sus be!” diyerek ona seslenebilirsiniz.
- Bir aile üyenizle tartışırken, ortamı yumuşatmak için “Sus be!” diyerek gerilimi azaltmaya çalışabilirsiniz.
- Bir çocuğunuz yaramazlik yaptığında, ona “Sus be!” diyerek uyarabilirsiniz.
“Sus be!” deyimi, Türkç e’de oldukça yaygın bir şekilde kullanılan ve günlük yaşamın bir parçası haline gelmiştir. Bu deyim, iki dil arasındaki karşılıklı alışverişin ve kelimelerin zamanla nasıl evrildiğine dair güzel bir örnektir.
İngilizce ve Türkçe arasındaki bu karşılıklı kelime alışverişini anladığımızda, dillerin canlı ve sürekli değişen var